પ્યાઝ કી રોટી બનાવવાનો પ્રયોગ

    ગમતી પ્રવૃત્તિ કરવામાં જે આનંદ મળે એવી જ મજા એ કામ વિશે વાત કરવામાં પણ મળે. એક જમાનો હતો જ્યારે વાંચન-લેખનની સાથે મેં નવી હોબી તરીકે પાકકલાને વિકસાવી હતી. સમીરા રસોઈમાં માસ્ટર એટલે એનું માર્ગદર્શન હું સતત મેળવતો રહેતો. એ પણ મને શીખવાડવામાં ઉત્સાહ બતાવતી. જોકે કૂકિંગ વિશેના મારા નવા નવા પ્રયોગોથી એ સતત ચોંકી જતી. રસોઈકળામાં હું કોઈ અખતરો ન કરી બેસું એની એને કાયમ ચિંતા રહેતી. પરંતુ એને ચિંતામુક્ત રાખવા હું હંમેશાં કાળજી રાખતો. એટલે મારે કોઈ રેસિપી ટ્રાય કરવી હોય તો એને આગોતરી જાણ કરી દેતો. 

    ‘મારે આજે પ્યાઝ કી રોટી બનાવવી છે.’ એક દિવસ મેં એને વાત કરી. અમારી પાસે હિન્દીમાં એક બુક છે: ‘आमंत्रण’ -परम्परागत एवं मनपसंद रोटियां, शाकाहारी एवं मांसाहारी व्यंजन. ઇન્દોરના પુરોબી બબ્બર નામના લેખિકાએ આ પુસ્તકમાં ૯૫ પ્રકારની રોટીઓ બનાવતા શીખવ્યું છે. ચપાતી, સાદા પરાઠા, તન્દૂરી રોટી, અમૃતસર કા પરાઠા, શાહી રોટી, મુગલાઈ રોટી, બિરહી રોટી, શ્રીલંકા કી રોટી, ગોભી કા પરાઠા, ઢાકાઈ પરાઠા, શાહજહાની નાન, પુદીને કી રોટી, પંજાબી લચ્છા પરાઠા એમ વિવિધ પ્રાંતોમાં બનતી વિશિષ્ટ પ્રકારની રોટીઓના આ રસપ્રદ પ્રકરણથી કોઈ પણ પાકપ્રેમી અભિભૂત થયા વિના ન રહી શકે. ‘લહસૂન કી રોટી’ અને ‘કાશ્મીરી રોટી’ના એક્સપેરિમેન્ટ હું કરી ચૂક્યો છું.

    હવે વારો હતો પ્યાઝ કી રોટીનો. ઘઉંનો લોટ, લીલાં મરચાં, સોડા પાઉડર, તેલ, ફુદીનો, મીઠું અને ડુંગળી. આટલી વસ્તુની જરૂર હતી. આમાંથી ફુદીનો અને લીલાં મરચાં ઘરમાં નથી એમ માનીને સવારે ઊઠીને ખરીદવા જવાની મનમાં ગાંઠ વાળી. એ દિવસે દીવાળી હતી. માથે જતા રવિવાર. હું સાડા આઠ વાગ્યે ઊઠી ગયો. છાપું વાંચ્યું. કલાક પછી હું ફરી ઊંઘી ગયો. આંખ ઊઘડી ત્યારે ૧૧ થવા આવ્યા હતા. રાબેતા મુજબ ખભે થેલી લટકાવીને નાશ્તો લેવા ગયો. વળતા શાકભાજીની રેંકડી પર ગયો. ફુદીનો અને લીલાં મરચાં માગ્યાં. 

    ‘પાંચનો ફુદીનો અને પાંચનાં મરચાં કરી દ્યો!’ મેં બકાલીને કહ્યું.

    ‘ફુદીનો દસથી ઓછાનો નહિ આવે!’ તે બોલ્યો. 

    મેં કોઈ દલીલ કર્યા વિના એની વાત માની લીધી. બેય વસ્તુ ખરીદીને હું ઘરે ગયો. 

    ‘ફુદીનો અને લીલાં મરચાં નોતા ને?’ ઘરે પહોંચીને હરખાતાં હરખાતાં મેં સમીરાને કહ્યું.  

    ‘છે ને, કાં?’ સમીરાએ સામો સવાલ કર્યો.  

    ‘લે, હું તો લઈ આઈવો!’ દાંત કાઢતાં કાઢતાં હું બોલ્યો. તેણે દાંત કચકચાવ્યા. પછી તો મારે પ્યાઝ કી રોટી બનાવ્યા વિના છૂટકો જ નહોતો. 

    એમ તો હું સુરતી ઘારીનો પ્રયોગ પણ કરી ચૂક્યો છું. જોકે એમાં આંશિક સફળતા જ સાંપડી હતી. કારણ કે, ઘારીને તળવા માટે તાવડામાં નાંખી એ સાથે જ એમાંથી ઓગળીને માવો બહાર નીકળી આવ્યો હતો. ત્યાર પછી હું ઘારી બનાવવાની કલ્પના કરી શક્યો નથી. બલકે ઘારીની અર્ધ સફળતા પછી મેં રાંધણકળામાં કોઈ પ્રયોગ કર્યો હોય એવું મને યાદ નથી. જોકે એક વાર સોન પાપડી બનાવવા મેં ભારે ઉપાડો લીધો હતો. એમાં જરૂરી એવું ૧૦૦ ગ્રામ લિક્ટવિડ ગ્લૂકોઝ લેવા માટે બજારમાં આંટા માર્યા. ક્યાં મળે જ નહીં. છેલ્લે એક દુકાન મળી. હાશ. મેં પૂછ્યું, લિક્વિડ ગ્લૂકોઝ છે? વેપારીએ કહ્યું, હા છેને. ક્યાં છે? મેં પૂછ્યું. તે બોલ્યો, આ રહ્યું. જોયું તો પાંચ લિટરનું ડબલું હતું. એ ડબલું જોતાવેંત મેં ત્યાંથી ચાલતી પકડી.

    મને વાંચવાનો શોખ હોવાથી હું અવાર-નવાર પુસ્તક મેળામાં કે બુકશોપમાં જતો. ‘કૂકિંગની કોઈ સારી ચોપડી હોય તો લેતો આવજે’ એકવાર સમીરાએ મને કહ્યું હતું. હું ‘રેતીની રોટલી’ લઈને ઘરે ગયો હતો.  

(‘રેતીની રોટલી’ એ ગુજરાતી ભાષાના હાસ્યલેખક જ્યોતીન્દ્ર દવેનું પુસ્તક છે.)